Η ματιά ενός πρώην χρήστη για το νομοσχέδιο της αποποινικοποίησης των ναρκωτικών

"Βοηθητικό θα ήταν σ’ ένα τέτοιο θέμα να επιτρέπεται και στους άμεσα ενδιαφερόμενους να εκφέρουν μια άποψη."

Από τον Σπύρο Αδαμόπουλο, Κοινωνιολόγο

Ακούγοντας ότι κατατέθηκε και αυτές τις μέρες συζητείται στη βουλή καινούριο ν/σ για την αντιμετώπιση του θέματος των «ναρκωτικών» ουσιών, το ενδιαφέρον μου άναψε!

Διάολε ,σκέφτηκα, ήταν η δική μου πραγματικότητα για κάμποσα χρόνια. Για να δούμε πως το σκέφτονται.

Απέχοντας πλέον σχεδόν 7 χρόνια από την χρήση ίσως(;) μπορέσω να δω τα πράγματα πιο αντικειμενικά απ’ ότι τα έβλεπα τότε.

Για κάποιον ο οποίος είναι εξαρτημένος χρήστης όλη η ζωή του και η προσοχή του στρέφονται στη διαδικασία εύρεσης και κατανάλωσης της ουσίας σ’ ένα περιβάλλον διαστρεβλωμένης από τη χρήση πραγματικότητας. Αναφερόμαστε λοιπόν σ’ έναν ασθενή, έναν άνθρωπο που η εξάρτηση του στοιχειώνει το μυαλό, την ψυχή, το πνεύμα του και ορίζει την πορεία της ζωής του.

Στην καθημερινότητα ενός ουσιοεξαρτημένου, η αντιμετώπιση από τον νομοθέτη και κατ’ επέκταση τον δικαστή, έχει μεγάλη σημασία στην σχεδόν βέβαιη (κάποια στιγμή στη ζωή του) σύλληψή του για οποιοδήποτε “αδίκημα”.

Μέχρι σήμερα πολλοί από τους χρήστες κατέληγαν στις φυλακές αφού δικάζονταν ως έμποροι λόγω της ευρύτατα διαδεδομένης πρακτικής της μικροδιακίνησης που επιφέρει σ’ αυτόν που την κάνει άμεσο κέρδος είτε χρηματικό (το οποίο επαναχρησιμοποιείται για αγορά ναρκωτικών) είτε σε είδος (ανταμοιβή με ποσότητα ουσίας).

Με την καινούρια διάταξη που προωθείται ορίζονται καλύτερα οι τεχνικές της πραγματογνωμοσύνης για τον χαρακτηρισμό κάποιου ως εξαρτημένου χρήστη και αναγνωρίζεται σ’ αυτόν το ελαφρυντικό αυτό ούτως ώστε να μην καταλήξει στη φυλακή αφού είναι ασθενής και όχι εγκληματίας.

Επιπλέον αποποινικοποιείται (και όχι όπως τεχνηέντως ακούγεται νομιμοποιείται) η κατοχή και η ιδιωτική χρήση των ουσιών. Τούτο μπορεί να βοηθήσει στην κατεύθυνση της εύρεσης των πραγματικών εμπόρων αφού μετατοπίζει το ενδιαφέρον των διωκτικών μηχανισμών από τον χρήστη-ασθενή.

Ποιο όμως είναι το όριο σε ποσότητα που αναγνωρίζει ο νομοθέτης ότι προορίζεται για προσωπική χρήση και όχι για εμπορία; Άγνωστο. Αφήνεται και πάλι στην κρίση του δικαστή, ο οποίος πολλές φορές μπορεί να οδηγηθεί σε εσφαλμένα συμπεράσματα οπότε και αποφάσεις αφού είναι έξω εντελώς από την πραγματικότητα της “πιάτσας”.

Κενό που δεν καλύπτει ο καινούριος νόμος.

Μια ενθαρρυντική διάταξη του ν/σ είναι η δυνατότητα παρακολούθησης θεραπευτικών προγραμμάτων ως εναλλακτική της ποινής για αδικήματα που έγιναν υπό την επήρεια ουσιών ή για την εξασφάλισή τους δίνοντας έτσι στο χρήστη μια διέξοδο που μπορεί να τον οδηγήσει σε καλύτερες συνθήκες ζωής.

Αρνητικό βέβαια παραμένει το γεγονός ότι από τον αναγκαστικό εγκλεισμό που ισχύει σήμερα ίσως οδηγηθούμε στην αναγκαστική θεραπεία που συχνά έχει αμφίβολα αποτελέσματα.

Ένα άλλο μεγάλο ζήτημα στην συζήτηση για τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του προωθούμενου νόμου είναι ο διαχωρισμός των ουσιών με βάση την επικινδυνότητά τους. Στο ζήτημα αυτό μιλάμε κυρίως για την κάνναβη. Η ουσία αυτή έχει κατηγορηθεί έως και δαιμονοποιηθεί κατά καιρούς για το λόγο ότι θεωρείται προθάλαμος και προπομπός της χρήσης “σκληρών” χημικών ναρκωτικών.

Όταν βέβαια η διάθεση της βρίσκεται στην μαύρη αγορά στα ίδια δηλαδή στέκια με τις “σκληρές” ουσίες και διώκεται με βαριές κατηγορίες εκείνος που την καλλιεργεί π.χ. σπίτι του τότε ναι ίσως να αποτελεί προθάλαμο.

Στην παρούσα τροπολογία ευνοείται με μη τιμωρία o χρήστης κάνναβης αλλά παραμένει αδίκημα (έστω με χρηματική ποινή) η καλλιέργειά της για προσωπική χρήση. Τιμωρείται δηλαδή εκείνος που θα φυτέψει δύο δενδρύλλια σπίτι του για να είναι αυτάρκης. Την ίδια στιγμή ο ίδιος άνθρωπος δεν τιμωρείται αν την προμηθευτεί από άλλον στην μαύρη αγορά! Οξύμωρο μάλλον.

Στο σημείο αυτό ενδιαφέρον έχει να σημειωθεί μια παράμετρος που έβαλε πριν περίπου 45 χρόνια ο ψυχολόγος Τζακ Μπρεμ ότι όταν το άτομο νιώθει πως κάθε φορά που μία επιθυμητή συμπεριφορά (χρήση ουσίας στην περίπτωση αυτή) πρόκειται να αποσυρθεί από το πεδίο δυνατοτήτων του ή τουλάχιστον απειλείται, τότε το άτομο υφίσταται μία κατάσταση ψυχολογικής αναδραστικότητας καθώς αισθάνεται ότι αμφισβητείται η ελευθερία του και συνεπώς προσπαθεί με κάθε τρόπο να την ανακτήσει. Η καταστολή έτσι έχει και την λειτουργία της πρόκλησης για χρήση στις νεαρές ηλικίες, όπου η έλξη της παράβασης, η περιέργεια και η επιθυμία για κάτι τολμηρό και αντιδραστικό είναι από τους βασικότερους παράγοντες έναρξης της χρήσης.

Ίσως λοιπόν αν οι ουσίες και δη η κάνναβη αποποινικοποιηθεί και απεγκλωβιστεί από το παράνομο εμπόριο να φύγει κι από την κατηγορία του προθάλαμου των “σκληρών” ναρκωτικών.

Μάλλον στο επόμενο νομοσχέδιο τώρα πια!

Σε γενικές γραμμές πάντως μπορεί να ειπωθεί ότι το καινούριο ν/σ είναι ένα πρώτο βήμα σε μια προσπάθεια εξανθρωπισμού ή εξορθολογισμού της πολιτικής που ακολουθείται στην Ελλάδα στο θέμα “ναρκωτικά”.

H αναδρομική ισχύ του θα οδηγήσει πολλούς ανθρώπους να βγουν από τα “σωφρονιστικά” καταστήματα και ο διαχωρισμός εξαρτημένου-μικροπαραβάτη με έμπορο θα βοηθήσει άλλους να μην μπουν μέσα σ’ αυτά. Επιπλέον η αποποινικοποίηση του χρήστη ουσιαστικά και όχι της χρήσης είναι ίσως το κυριότερο και πιο ενθαρρυντικό σημείο του, αφού είναι το κυρίαρχο θέμα στο πως αντιλαμβάνεται ο καθένας το ζήτημα αυτό.

Τέλος πέρα από τα τεχνικά ζητήματα βοηθητικό θα ήταν σ’ ένα τέτοιο θέμα να επιτρέπεται και στους άμεσα ενδιαφερόμενους να εκφέρουν μια άποψη, χωρίς να είναι δεσμευτική, αφού αφορά ή αφορούσε την ίδια τους τη ζωή και τότε, παρόλο τον συντηρητισμό και φόβο που διακρίνει τη χώρα που ζούμε, ίσως τα θετικά σημεία ενός νέου νόμου ήταν περισσότερα.

πηγή: psychografimata.com